OSW2.1 Innorays

Betere gegevens over roggen nodig voor visserij- en natuurbeheer

Roggen zijn een commercieel interessante bijvangst in de visserij op platvis én vormen als langlevende soort een belangrijk onderdeel van het Noordzee ecosysteem. Op dit moment is er weinig bekend over vangsthoeveelheden en populatiegrootte van de verschillende roggensoorten in de Noordzee. Dit betekent dat de adviezen over duurzame vangsthoeveelheden door de wetenschappers van de International Council for the Exporation of the Sea (ICES) alleen maar gebaseerd zijn op gegevens van surveys met onderzoeksschepen. Hierdoor zijn de populatieschattingen met grote onzekerheden omgeven en zijn de vangstadviezen daarom uit voorzorg extra voorzichtig.

Het beheer van de visserij op roggen in de Noordzee is nauw verbonden aan de Europese aanlandplicht. Dit betekent dat vissers de volledige vangst van soorten waarvoor zij een vangstquotum hebben, aan land moeten brengen en deze niet meer mogen terugzetten in zee. De roggenbestanden zijn door dit beleid een van de voornaamste verstikkingssoorten (‘choke species’) geworden: zodra het quotum voor de bijvangstsoort rog is opgevist en alle roggen moeten worden aangeland, moet de visserij op de doelsoorten schol en tong worden stilgelegd. Uit eerste schattingen komt naar voren de visserij op platvis al in de eerste maanden van het jaar zou kunnen worden stilgelegd, wanneer alle rog moet worden aangeland. Daar tegenover staat dat vissers een toename van het aantal roggen zien. Dit zou een gevolg kunnen zijn van de sterke afname van de visserij-inspanning. Onderzoeker kunnen de waarnemingen van de vissers niet bevestigen. Er kunnen geen goede schattingen van de populatiegroottes van rog worden gemaakt door een tekort aan data. Daardoor kan ICES op dit moment ook niet beter beoordelen hoeveel rog er duurzaam gevangen kan worden.

Wat zijn de kernvragen van het onderzoek?

1. Kunnen we de gegevensbasis voor de schattingen van de bestanden van Stekelrog en Blonde rog in de Noordzee verbeteren met behulp van videobeelden?
2. Kunnen we een nieuwe en innovatieve DNA-methode toepassen om populatiegroottes van Stekelrog en Blonde rog te schatten?

We beantwoorden deze vragen in nauwe samenwerking met de projectpartners uit de visserijsector: VisNed en de Nederlandse Vissersbond. Met de resultaten van het project verbeteren we de gegevensbasis voor het beheer van roggen én leggen we een basis om dit in de toekomst ook voor andere bestanden die een belangrijke commerciële bijvangst vormen, te verbeteren.

Videomonitoring

Voor het verzamelen van informatie over de vangsten van Stekelrog en Blonde rog op de kortere termijn maken we gebruik van een 'remote electronic monitoring systeem' (REM). Een REM systeem bestaat uit een ‘on-board’ computer, sensoren en een ‘closed circuit television’ (CCTV) systeem, waarmee met video-opnames beelden van de vangsten geregistreerd kunnen worden. Het REM-systeem komt aan boord van 4 Noordzeekotters.

We kijken binnen dit projectonderdeel ook naar de technische haalbaarheid van automatische beeldherkenning. Kunnen de camera's ook de roggensoorten die door elkaar heen op de verwerkingsband van het schip liggen, automatisch leren herkennen?

Meer informatie over dit projectonderdeel rond het REM-systeem is hier te vinden.

DNA-onderzoek

Voor het verzamelen van informatie over de roggenbestanden op de langere termijn maken we gebruik van DNA-technieken. Nieuwe genetische technieken maken het mogelijk om de verwantschap tussen individuen vast te stellen in de afwezigheid van stamboomgegevens. Dit projectonderdeel legt de basis voor een schatting van het roggenbestand door zogenaamde genomische verwantschapsanalyse te combineren met statistisch modelleren van de populatiedynamica.

Als eerste stap in dit projectonderdeel ontcijferen we het genoom van de Stekelrog en de Blonde rog. De volgende stap is om aan de hand van 3000 DNA-monsters van roggen de verwantschap tussen dieren binnen elke soort in kaart te brengen (genotypering). Na de verwantschapsanalyse van de 3000 DNA-monsters maken we met behulp van een populatie-dynamisch model een schatting van de bestandsgrootte van de Stekelrog en de Blonde rog.

Meer informatie over dit projectonderdeel rond het DNA-onderzoek en de bestandsschatting van rog is hier te vinden.

• Download de infographic over Innorays

Dierproefvergunning

Voor het project Innorays is een vergunning afgegeven op grond van de Wet op de Dierproeven (2018.D-0006.001). Het project wordt mede gefinancierd met een bijdrage uit het Europese Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij.